Burn-out
vragen en antwoorden

Hoe ontstaat burn-out? 

Het proces van vermoeidheid, overbelasting en vervolgens burn-out raken is een lichamelijk proces, onder invloed van een chronische stressconditie en een groeiend hersteltekort.

Dat proces verloopt geleidelijk. Aan de start van dit proces is het gemakkelijk te stoppen en te keren door de oorzaken weg te nemen en meer te herstellen. Als dit proces van roofbouw en herstelschuld doorgaat en geen aandacht wordt geschonken aan lichamelijke signalen, dan zijn er 2 kantelpunten op komst in het stresssysteem. Het stresssysteem keert zich tegen je en er ontstaat een ongezond “nieuw normaal” in jouw lichamelijke systemen. (Van Zweden, 2015)

Je begint klachten te ervaren met concentratie, geheugen, op emotioneel (snel huilen) en lichamelijk gebied (slecht slapen, maag/darmproblemen, gespannen spieren). Ook ontstaan gedragsproblemen (je maakt sneller ruzie en/of trekt je terug). Tot het moment daar is dat het ‘plotseling’ niet meer gaat. Je bent erg emotioneel, je kan wel uren slapen en voor je gevoel geen procentje energie opdoen. Lezen lukt niet meer of keuzes maken of boodschappen doen. Het is je teveel. Je bent als het ware gecrasht (burn-out) met ernstige psychobiologische gezondheidseffecten tot gevolg. (CSR Centrum)

Ben ik als HSP gevoeliger voor stress of burn-out?

De kern van hoogsensitiviteit is dat je informatie anders of diepgaand verwerkt in je brein. De drempel is lager voor het waarnemen van prikkels (zowel positieve als negatieve), (zowel interne als externe) en het intens(er) reageren hierop. Deze diepgaande verwerking leidt tot meer stress is uit onderzoek gebleken. In de werkomgeving komt naar voren dat HSP tijd nodig hebben voor deze verwerking. Met name het verwerken van de dynamiek met collega’s of patiënten (roddelen, ruzie of slecht humeur van collega’s), fysieke omstandigheden (geluid, kantoortuin, klaslokaal, zorgomgeving) en de inzet (hoge lat) waarmee hoogsensitieve personen hun werk doen. Wanneer deze hersteltijd niet wordt genomen of wordt aangeboden dan raakt uiteindelijk de batterij leeg omdat dagelijks van de persoonlijke energiereserves moet worden opgenomen. (E. Bergsma) Hierdoor is het risico op stress, overbelasting of burn-out groter als er niet tijdig actie wordt ondernomen. 

Voor HSP is jezelf inzetten geen probleem. Je ervaart juist vaak betekenis in het werk dat je doet als jij je talenten kunt inzetten. Jouw bevlogenheid kan ervoor zorgen dat je niet voldoende hersteltijd neemt. Voor HSP is het dan ook belangrijk om bij een bepaalde inzet ook gelijke rust of hersteltijd te nemen. Leren luisten naar lichaamssignalen, grenzen durven aangeven, voorwaarden creëren voor gezond werken, tijd voor jezelf, goede slaap en je talenten uit de verf laten komen zorgen ervoor dat jouw batterij dagelijks zich weer kan opladen. 

In je leven heb je een gekleurde bril gekregen door ervaringen en gebeurtenissen die hebt opgedaan of soms zijn overkomen. Je gedachten hebben bepaalde conclusies getrokken en je bent onbewust continu je omgeving aan het scannen of het veilig is. Dit maakt je vermoeid en zorgt ervoor dat jij je blijft aanpassen aan anderen zodat je voelt dat je erbij blijft horen…. Maar ondertussen ben jij jezelf kwijt geraakt. Gelukkig kan je leren hoe hiermee om te gaan en naar jezelf en anderen met een nieuwe ware bril te kijken. Geen trucjes, maar een waardevol leerproces zodat het blijft.